Lucerna: nawóz zielony i pasza dla zwierząt w jednym

Lucerna to wszechstronna roślina. Nie tylko jest popularną rośliną paszową, szczególnie dla bydła mlecznego i koni, ale także doskonale nawozi glebę. Jej wysokie na około 1 m rośliny z efektownymi fioletowymi kwiatami są także ozdobą pól czy ich fragmentów wzdłuż drogi. Lucerna wytwarza bardzo głęboki system korzeniowy i jest odporna na warunki atmosferyczne. Nie są dla niej straszne ani długie okresy suszy, ani zima. Lucerna kwitnie na ogół przez 3 – 4 fazy wzrostu – od maja do września.

Szczególne właściwości lucerny

Lucerna tudzież lucerna siewna doskonale nadają się na zielony nawóz. Jak inne strączkowe wytwarza bakterie brodawkowe na korzeniach, które pobierają azot z powietrza i wprowadzają go do gleby. W ten sposób gleba jest wzbogacana, a rośliny uprawiane jako następcze na tym stanowisku znajdują bardzo dobre warunki do wzrostu. Taki naturalny sposób zaopatrzenia w azot jest znacznie bardziej przyjazny dla środowiska niż podawanie azotu w formie nawozów sztucznych.

Idealna pasza dla bydła, koni i drobiu

Lucerna to także bogactwo substancji ożywczych, które czynią ją niezwykle cennym źródłem paszy dla koni, bydła mlecznego, królików i innych gatunków zwierząt hodowlanych. Najważniejszym wyróżnikiem lucerny jest imponująca zawartość białka.

Ceniona roślina jadalna

Duża zawartość białka, a także witamin oraz aminokwasów sprawiają także, że roślina ta coraz częściej gości w naszych kuchniach. Świeże listki lucerny mogą być przyrządzane jako sałatka, ale także nader chętnie jemy jej kiełki. Nie zdziwcie się, jak na opakowaniu zamiast słowa „lucerna” znajdziecie słowo „alfaalfa”.

Ważne przed siewem

Lucerna czysta czy lucerna w mieszance

Przed siewem warto jest rozstrzygnąć, czy lepiej uprawiać czystą lucernę, czy w mieszance z innymi trawami. Często na rynku występuje mieszanka lucerny i koniczyny, z wysokim udziałem nasion tej ostatniej. Przy wyborze takiej mieszanki należy zwrócić uwagę na udział lucerny. Jej nasiona powinny stanowić co najmniej 40%, aby można było osiągnąć korzyści typowe dla zielonego nawozu.

Dobór stanowiska pod lucernę

Przy uprawie lucerny ważny jest wybór stanowiska. Ta roślina, pochodząca rdzennie z regionu Morza Śródziemnego, preferuje gleby, które szybko się nagrzewają. Pożądane jest także odpowiednie nasłonecznienie.

Przed siewem dobrze jest także wykonać badanie gleby. Lucerna najlepiej rośnie na glebach o neutralnym pH.

Odpowiednie nawożenie lucerny

Jeżeli badania gleby wykażą niski poziom azotu, należy rozważyć jego podanie w formie nawozu (30 – 50 kg N/ha). Taka sama zasada obowiązuje także w przypadku stwierdzenia niskiego poziomu wapnia.

Siew i pielęgnacja

Termin siewu

Siew lucerny najlepiej jest przeprowadzić między kwietniem a połową sierpnia. Przy późnym siewie nie będzie możliwości zebrania pokosu jesienią. Przy wczesnym należy uważać na temperaturę. Ważne jest, aby po siewie nie wystąpiły duże przymrozki. Niewielkie obniżenie temperatury poniżej zera nie stanowi zagrożenia, niemniej jednak najbardziej optymalne warunki do kiełkowania występują przy temperaturze na poziomie co najmniej 5°C.

Przygotowanie stanowiska i norma wysiewu

Przed siewem należy wyeliminować chwasty i dobrze rozluźnić glebę. Lucerna preferuje dobrze rozdrobnioną glebę. Nasiona wysiewa się na głębokość 1 – 1,5 cm w siewie rzutowym. Można także stosować siew czysty. Ważne jest przeprowadzenie po siewie wałowania. Norma wysiewu to 25 – 30 kg/ha.

Nawadnianie pól z lucerną

Lucerna potrzebuje tylko niewielkiego podlewania. Jeżeli w fazie wzrostu pojawi się duże zachwaszczenie, warto wykonać pierwsze cięcie na wysokości 10 – 15 cm, które skutecznie ogranicza wzrost chwastów i jednocześnie nie uszkadza młodych roślin lucerny. Przed zimą należy skosić lucernę na wysokość około 10 cm. Należy także zachować 5 – 6 lat odstępu między ponowną uprawą lucerny na tym samym stanowisku.

Zbiór i przechowywanie lucerny

Zbiór lucerny powinien następować między fazą pąka a początkiem kwitnienia, kiedy to zawartość białka jest najwyższa. Kosić należy na wysokości nie mniejszej niż 8 – 10 cm, ponieważ przy niższym koszeniu istnieje ryzyko, że rośliny będą miały problem z odbudowaniem zbyt mocno zredukowanych pędów. Standardowo termin pierwszego koszenia przypada na około 75 dni po siewie i bez problemu można zebrać 100 q SM/ha.

Jeżeli chcemy przez jakiś czas przechować zebraną lucernę, można ją wysuszyć lub zakisić. Suszenie zapewnia zachowanie wysokiej zawartości białka. Przy zakiszaniu warto użyć kilku warstw foli, ponieważ sztywne łodygi lucerny mogą ją przebić.

Z lucerny można wytwarzać siano, trawokulki, pellet, brykiet i bele.

Najważniejsze informacje w pigułce

Jak wygląda lucerna?

Kwiaty lucerny mienią się różnymi odcieniami fioletu. Kwiatostan jest główkowaty i przypomina kształtem winogrono. Łodygi lucerny są długie i proste, a liście są złożone, owalne i podłużne, na końcu ząbkowane.

Jaki jest najlepszy moment na siew lucerny?

Lucernę można wysiewać od kwietnia do sierpnia.

Jak głębokość siewu jest właściwa?

Optymalnie lucernę należy wysiewać na głębokość 1 – 1,5 cm.

Kiedy kwitnie lucerna?

Lucerna kwitnie między czerwcem i wrześniem.

Kiedy zbiera się lucernę?

Termin zbioru lucerny zależy od fazy wzrostu. Aby mieć pewność odnośnie do możliwie najwyższej zawartości białka, lucernę należy zbierać między fazą pąka a początkiem kwitnienia. Z reguły pierwszy pokos zbiera się około 75 dni po siewie.