Nawożenie kukurydzy – jakie składniki odżywcze ważne są w poszczególnych fazach rozwojowych

Nawożenie kukurydzy warunkiem wysokiego plonowania (Zdjęcie: stock.adobe.com – Countrypixel)

Podstawowym warunkiem właściwego wzrostu i rozwoju kukurydzy oraz jej plonowania na satysfakcjonującym poziomie są: ciepło, światło i woda. Dodatkowym elementem jest dopasowane do stanowiska i pożądanego poziomu plonowania nawożenie.

Cechą charakterystyczną rozwoju kukurydzy jest intensywny przyrost masy, następujący po okresie rozwoju początkowego, uwarunkowanego w dużej mierze  jakością nasion.

Dostosowane do potrzeb nawożenie kukurydzy nie tylko uwzględniać ten fakt, ale także spełniać wynikające z niego wymagania dotyczące dostępności, ilości i rozmieszczenia ważnych składników pokarmowych roślin.

Nawożenie kukurydzy w różnych stadiach rozwojowych

Nawożenie w okresie rozwoju początkowego

W fazie początkowej zapotrzebowanie roślin kukurydzy na składniki pokarmowe jest zaspokajane w całości z nasion. Aby pobudzić wzrost korzeni, można podać fosfor i azot w postaci nawozu donasiennego lub jednocześnie z siewem. Jeśli jednak poziom zaopatrzenia gleby jest bardzo wysoki, składniki odżywcze mogą się niepotrzebnie gromadzić. W takich przypadkach można w niektórych latach zrezygnować z nawożenia równocześnie z siewem.

Nawożenie od fazy 6 – 8 liści

Dopiero od fazy 6-8 liści kukurydza pobiera składniki pokarmowe w znaczących ilościach. Należą do nich przede wszystkim potas, azot, fosfor i magnez.

Potas

Potas ma istotny wpływ na gospodarkę wodną roślin kukurydzy. Jeśli kukurydza jest dobrze zaopatrzona w potas, ma zrównoważony bilans wodny, co pozytywnie wpływa na odporność roślin na suszę i zimno. Ponadto potas wspomaga tworzenie węglowodanów, co jest ważne dla wypełnienia ziarna oraz odporności na choroby i szkodniki. Nie należy zaniedbywać dostarczania potasu, zwłaszcza na glebach lżejszych. W przeciwieństwie do gleb gliniastych i ilastych, tutaj dostępność potasu jest mniejsza.

Azot

Kukurydza wymaga azotu w całym procesie wzrostu i dojrzewania. Główne zapotrzebowanie rozpoczyna się około 3 tygodnie przed rozwojem wiechy z początkiem intensywnego tworzenia suchej masy. Jeśli azot został podany w postaci nawozu donasiennego lub równolegle z siewem, drugie nawożenie azotem przeprowadza się zwykle w fazie 6-8 liścia. Ponieważ jednak rośliny pobierają również azot związany organicznie w glebie, nie należy przesadzać z dawkami. W przeciwnym razie może dojść do nadmiernego przyrostu masy, zmniejszenia stabilności roślin, opóźnienia dojrzewania, a co za tym idzie generalnego obniżenia jakości roślin kukurydzy.

Fosfor

Fosfor odgrywa ważną rolę nie tylko w okresie rozwoju początkowego kukurydzy. Roślina potrzebuje również fosforu jako źródła energii do kwitnienia, zawiązywania kolb i magazynowania skrobi w ziarnie. Zapotrzebowanie na fosfor zależy od zawartości fosforanów w glebie, uwarunkowań stanowiskowych oraz oczekiwanego plonu.

Magnez

W porównaniu z innymi składnikami pokarmowymi zapotrzebowanie kukurydzy na magnez jest niewielkie. Niemniej jednak ten składnik odżywczy pełni ważne funkcje w fotosyntezie oraz w metabolizmie energii, białek i węglowodanów. Gleby lżejsze lub piaszczyste mają niską zdolność uzupełniania dostępności tego pierwiastka. Gospodarstwa hodowlane mogą wzbogacić glebę w magnez, rozrzucając obornik. Alternatywnie zapotrzebowanie na magnez można pokryć na przykład wapnem lub kizerytem z dodatkiem magnezu.

Do końca okresu kwitnienia kukurydzy roślina przyswaja 100 % potasu, 85 % azotu i około 75 % fosforu. W okresie dojrzewania ziarna pozostałe 25 % fosforu jest magazynowane.

Nawożenie organiczne kukurydzy

Szczególnie kukurydza na kiszonkę jest uprawiana przede wszystkim tam, gdzie może być wykorzystana w gospodarstwach hodowlanych lub w biogazowniach. Gospodarstwa te produkują z kolei duże ilości gnojowicy lub substratów fermentacyjnych, które mogą być stosowane w uprawie kukurydzy jako nawóz organiczny. Ważne jest jednak, aby mieć wiedzę o zawartości składników w stosowanych nawozach organicznych. Chociaż dopuszczalne jest stosowanie danych orientacyjnych, to w celu ukierunkowanego nawożenia zaleca się przeprowadzenie analizy obornika lub pofermentu.

Termin stosowania nawozu organicznego powinien być jak najbardziej zbliżony do terminu siewu nasion kukurydzy. Ponadto gnojowicę należy wprowadzać bezpośrednio do gleby, aby zapobiec stratom gazowym. Jeśli gnojowicę stosuje się bezpośrednio między rzędami, można ją również stosować po siewie, a nawet w rosnącej uprawie. Pomaga to uniknąć strat amoniaku.

Wapnowanie gleb

Przy uprawie kukurydzy ważne jest wyważona zawartość wapnia w glebie. Optymalna wartość pH powinna wynosić od 5,0 do 7,0, w zależności od rodzaju gleby i zawartości próchnicy. Jeśli gleba jest niedostatecznie zaopatrzona w wapń, zmniejsza się również dostępność głównych składników odżywczych. Nawet w przypadku bardzo dobrego zaopatrzenia gleby w fosfor, cynk, miedź, bor i mangan składniki te są dostępne tylko w ograniczonym zakresie ze względu na mniejszą rozpuszczalność. Co istotne, zarówno zbyt mała, jak i zbyt duża zawartość wapnia może powodować znaczne straty w plonach.

Gleby o zbyt niskiej zawartości wapnia powinny być wapnowane. Dzięki temu poprawia się również struktura gleby, co z kolei ma korzystny wpływ na bilans powietrza i wody. Ponadto sprzyja to nagrzewaniu się gleby, co jest szczególnie ważne dla początkowego rozwoju roślin kukurydzy.