Uprawa soi: od przedplonu, przez siew, po zbiory

Wszystko, co ważne, aby soja wysoko plonowała!

Zainteresowanie uprawą soi wzrasta. Także w Polsce coraz więcej rolników poszukuje nasion soi i chce ją uprawiać.  Na przestrzeni ostatnich 10 lat powierzchnia uprawy soi w Polsce wzrosła ponad 10-krotnie i wszystkie szacunki wskazują, że tendencja wzrostowa będzie się w dalszym ciągu utrzymywała.

Soja jest stosunkowo prosta w uprawie. Rośliny nie mają zbyt dużych wymagań klimatycznych i glebowych, a o pewne i wysokie wschody można stosunkowo łatwo niewyszukanymi środkami, jak np. odpowiednia inokulacja nasion. Jako roślina z rodziny bobowatych soja niesie ze sobą także dodatkowe korzyści. Może być też prowadzona w formie upraw ekologicznych.

Poniżej nasi eksperci zebrali wszystkie informacje, które są niezbędne do tego, aby uprawa soi zawsze kończyła się sukcesem.

Właściwe planowanie uprawy – od przedplonu po roślinę następczą

Soja nie mam zbyt wielu wymagań w odniesieniu do przedplonów. Ważnym aspektem jest jednak możliwie najsilniejsza konkurencja roślin poprzedzających wobec chwastów.  Wpływ na poziom plonowania soi ma także kolejność wcześniejszych zasiewów. Kwestie, na które w tym zakresie należy zwrócić szczególną uwagę, opisane są w punkcie: Przedplon i rośliny następcze w uprawie soi.

Jak stworzyć najlepsze warunki dla soi?

Uprawa soi cieszy się rosnącym zainteresowaniem. Ta pochodząca pierwotnie z Japonii i Chin północnych roślin ma niewielkie, ale bardzo konkretne wymagania stanowiskowe. Przed podjęciem decyzji o uprawie warto się zatem dokładniej z tymi wymogami zapoznać. Jeżeli te warunki zostaną spełnione, uprawa soi zakończy się sukcesem. Wszystko, co istotne w tym temacie znajduje się w punkcie: Warunki klimatyczne, stanowisko i klasa gleby.

Ważnym elementem jest nie tylko wybór odpowiedniego stanowiska, ale także przygotowanie podłoża pod zasiewy. Dobrze przygotowana gleby zapewnia soi optymalne warunki wzrostu. Do tego potrzebna jest wiedza o strukturze gleby i co się na nią składa, a także innych właściwościach podłoża. Niezbędne informacje o tym zebrane zostały w punkcie Przygotowanie stanowiska.

Szczepienie nasion – warunek konieczny w uprawie soi

Dużą zaletą soi jest fakt, że należy ona do rodziny bobowatych. Zaopatrzenie w azot w tym wypadku nie stanowi zatem żadnego problemu. Jednak do tego potrzebuje soja bakterii brodawkowych, z którymi żyje w symbiozie. W polskich glebach ten rodzaj bakterii nie występują jednak naturalnie. Z tego względu niezbędne przed wysiewem jest potraktowanie nasion specjalną szczepionką bakteryjną. To jest szczególnie ważne w przypadku pierwszej uprawy soi na danym stanowisku. Wszystko, na co należy zwrócić uwagę w procesie inokulacji – od możliwych metod szczepienia, przez odpowiednie preparaty bakteryjne, po przebieg procesu, można znaleźć w naszym tekście Szczepienie nasion.

Odpowiedni termin i właściwa technika siewu

Odpowiedni termin i właściwa technika siewu mogą mieć bardzo istotny wpływ na rozwój roślin soi. Obok odpowiedniej temperatury gleby należy zwrócić uwagę także na odstępy między rzędami oraz głębokość wysiewu nasion. Do tego norma wysiewu jest także ważnym elementem, na który uwzględnić. Im dokładniej trzymamy się zaleceń, tym większa jest szansa, że wszystkie wysiane rośliny wzejdą. Niezbędne wiadomości z tej sfery zostały ujęte w części Wysiew soi.

Zwalczanie chwastów – decydujący element w uprawie soi

W porównaniu do innych roślin soja potrzebuje więcej czasu, aby wytworzyć silne młode rośliny. W tym okresie wzrostu chwasty mogą mieć szczególnie negatywny wpływ na obsadę. Z tego powodu należy robić wszystko, aby ograniczyć wzrost chwastów. Można sięgać w tym zakresie do szerokiego wachlarza zabiegów od pośredniego lub mechanicznego zwalczania, aż po zastosowanie herbicydów.  O wszystkich wadach i zaletach poszczególnych metod można przeczytać w części pt. Zwalczanie chwastów w uprawie soi.

Nawożenie i nawadnianie – elementy, na które należy zwracać uwagę

Aby rośliny soi mogły się optymalnie rozwijać, niezwykle ważne jest odpowiednie ich zaopatrzenie w wodę i składniki odżywcze. W przypadku nawadniania rozstrzygające znaczenie ma zapewnienie równomiernego dopływu wody. Jak powinno ono przebiegać oraz jakie skutki może wywołać niedostateczne zaopatrzenie w wodę lub przelanie opisane zostało w akapicie Zaopatrzenie w wodę.

Jako roślina z rodziny motylkowatych soja samodzielnie dba o odpowiednie zaopatrzenie w azot. Niemniej jednak rośliny soi muszą mieć dostęp także do wystarczającej ilości innych składników mineralnych, który trzeba ewentualnie zagwarantować poprzez odpowiednie nawożenie. W tym zakresie pomocne może okazać się gruntowne zbadanie zasobności gleby. Istotne aspekty w tym obszarze zostały zebrane w punkcie Nawożenie soi.

Możliwe zagrożenia: choroby i szkodniki

Soja charakteryzuje się dobrą elastycznością oraz wysoką naturalną odpornością. Także fakt, że uprawa soi w Polsce nie jest jeszcze bardzo rozpowszechniona, ogranicza presję chorób i szkodników. Tym niemniej dobrze jest zdawać sobie sprawę z ewentualnych zagrożeń, aby móc odpowiednio szybko je rozpoznać i im przeciwdziałać.  Wiele wskazówek na ten temat znajduje się w części: Choroby i szkodniki w uprawie soi.

Ważne przy zbiorach – termin i omłot

Podobnie jak w przypadku wysiewu, tak i przy zbiorach ważny jest termin. Soja nie może być zbierana zbyt wcześnie, aby nasiona mogły się należycie wykształcić. Także zbyt późny zbiór nie jest dobrym rozwiązaniem, ponieważ od października wzrasta ryzyko zbioru w okresie bardziej deszczowej pogody, a ponowne namakanie roślin jest niekorzystne i może mieć przede wszystkim negatywny wpływ na jakość nasion oraz omłot. W takich warunkach wzrasta także zagrożenie infekcji grzybowych. Na co szczególnie należy zwrócić uwagę opisane jest w punkcie Zbiory soi.

Soja w uprawie ekologicznej? Oczywiście!

Soja może być także prowadzona w uprawie ekologicznej. W tym wypadku należy przestrzegać kilku kwestii, ponieważ nie może w żadnym wypadku dojść do porażenia szkodnikami. W części „Wskazówki odnośnie do uprawy ekologicznej soi” nasi eksperci zebrali najważniejsze informacje w tym zakresie.

Zawartość/wydajność białka i soja jako roślina pastewna

Soja w Polsce wykorzystywana jest do karmienia zwierząt, szczególnie trzody chlewnej, bydła, drobiu i owiec. W tekście „Soja w skarmianiu zwierząt“ jest szereg przydatnych w tym aspekcie informacji.

Przy ocenie jakości soi brane są m.in. pod uwagę dwie wielkości – zawartość i wydajność białka. Jakie czynniki wpływają pozytywnie na te wielkości oraz na co należy zwrócić uwagę przy wyborze odmiany i można przeczytać w części: Zawartość i plon białka.